دانلود پایان نامه : بررسی روشهای مختلف استخراج حلالی (اتانول، آب، اتانول-آب) عصاره گیاه هلپه بر پایداری روغن کانولا در طی …
بررسی روشهای مختلف استخراج حلالی (اتانول، آب، اتانول-آب) عصاره گیاه هلپه بر پایداری روغن کانولا در طی انبارداری
استاد راهنما:
رضا فرهمندفر
بهمن ۹۳
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول ۱۵
کلیات تحقیق ۱۵
۱-۱- مقدمه: ۱۵
۱-۲- گیاه هلپه: ۱۶
۱-۲-۱- ترکیبات گیاه هلپه:. ۱۷
۱-۲-۲- کاربرد گیاه:. ۱۷
۱-۲-۳- خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره:. ۱۸
۱-۳- دانه های روغنی: ۱۸
۱-۴- روغن کانولا: ۱۸
۱-۴-۱- گیاه شناسی دانه روغنی کانولا:. ۱۸
۱-۴-۲- تاریخچه کشت کانولا:. ۱۹
۱-۴-۳- ترکیب روغن کانولا:. ۲۰
۱-۴-۴- مکانیسم آنتی اکسیدانی روغن کانولا:. ۲۰
۱-۵- فرایند اکسیداسیون: ۲۱
۱-۶- روش های جلوگیری از اکسیداسیون: ۲۱
۱-۷- مکانیسم آنتیاکسیدانها: ۲۲
۱-۸- انواع آنتیاکسیدانها: ۲۲
۱-۹- اکسیداسیون چربی ها و روغن ها: ۲۲
۱-۹-۱-انواع اکسیداسیون:. ۲۳
۱-۹-۲- آنتی اکسیدان ها :. ۲۴
۱-۹-۳- مکانیسم آنتی اکسیدانی:. ۲۴
۱-۹-۳-آنتی اکسیدان های طبیعی:. ۲۵
۱-۹-۴آنتی اکسیدان های سنتیک :. ۲۵
۱-۱۰- ترکیبات فنلی در گیاهان ۲۵
۱-۱۱- روش های ارزیابی اکسیداسیون روغن ۲۶
۱-۱۱-۱ عدد پراکسید. ۲۶
۱-۱۱-۲ میزان ترکیبات قطبی. ۲۷
۱-۱۱-۳ عدد کربونیل. ۲۷
۱-۱۱-۴ عدد یدی. ۲۷
۱-۱۱-۵ عدد اسیدی. ۲۷
۱-۱۱-۶ شاخص پایداری اکسایشی. ۲۸
۱-۱۱-۷ عدد کنژوکه. ۲۸
فصل دوم ۲۹
مروری بر تحقیقات انجام شده ۲۹
فصل سوم ۴۸
مواد و روشها ۴۸
۴۸
۳-۲- لوازم آزمایشگاهی ۴۸
۳-۳- تهیه و آماده کردن پودر گیاه هلپه ۴۹
۳-۴- استخراج عصاره (عصاره گیری بوسیله شیکر(ماسراسیون)) ۴۹
۳-۵- آماده سازی نمونه های روغن ۵۰
۳-۶- اندازه گیری ترکیبات فنولی ۵۰
۳-۶-۱- رسم منحنی استاندارد و معادله خط رابطه جذب و غلظت اسید گالیک (منحنی کالیبراسیون). ۵۰
۳-۶-۲- اندازهگیری ترکیبات فنولی روغن کانولای بدون آنتیاکسیدان سنتزی. ۵۱
۳-۶-۳- اندازه گیری ترکیبات فنولیک عصاره گیاه هلپه. ۵۲
۳-۷- اندازهگیری ترکیبات توکوفرولی ۵۲
۳-۷-۱- ترسیم منحنی کالیبراسیون. ۵۲
۳-۷-۲- اندازهگیری ترکیبات توکوفرولی نمونه روغن بدون آنتیاکسیدان. ۵۳
۳-۷-۳- اندازهگیری ترکیبات توکوفرولی عصاره گیاه هلپه. ۵۴
۳-۸- بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره با آزمون حذف رادیکال های آزاد DPPH ۵۴
۳-۹- آزمون پایداری روغن در طی ۶۰ روز نگهداری در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد ۵۵
۳-۹-۲- اندیس اسیدی. ۵۶
۳-۹-۳- شاخص پایداری اکسایشی (OSI). 56
۳-۹-۴- اندازگیری عدد پراکسید (PV). 56
۳-۹-۵- اندازگیری عدد کربونیل. ۵۸
۳-۹-۷- اندازگیری مقدار کل ترکیبات قطبی. ۵۹
۳-۹-۷-۱- آماده سازی سیلیکاژل. ۵۹
۳-۹-۷-۲- پر کردن ستون کروماتو گرافی. ۵۹
۳-۹-۷-۳- تهیه و آماده سازی نمونه وحلال جداسازی. ۵۹
۳-۹-۸- اندازهگیری عدد دیان مزدوج (کنژوگه). ۶۰
۳-۹-۹- اندازگیری عدد یدی. ۶۰
۳-۱۰- تجزیه و تحلیل آماری ۶۰
فصل چهارم ۶۱
تجزیه و تحلیل داده ها ۶۱
۴-۱- محتوای ترکیبات فنولیک ۶۱
۴-۲- مقدار ترکیبات توکوفرولی ۶۲
۴-۳- اندازه گیری فعالیت آنتی اکسیدانی، طبق آزمون درصد مهار رادیکال آزاد DPPH ۶۳
۴-۴- بررسی خاصیت آنتیاکسیدانی عصارههای گیاه هلپه با غلظت ppm 200 در روغن کانولا ۶۴
۴-۴-۱- تغییرات عدد پراکسید در طی ۶۰ روز نگهداری در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد ۶۴
۴-۴-۲- تغییرات عدد اسیدی در طی ۶۰ روز نگهداری در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد ۶۵
۴-۴-۳- تغییرات عدد یدی در طی ۶۰ روز نگهداری در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد ۶۷
۴-۴-۴- تغییرات عدد کنژوگه در طی ۶۰ روز نگهداری در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد ۶۸
۴-۴-۵- تغییرات عدد کربونیل در طی ۶۰ روز نگهداری در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد ۶۹
۴-۴-۶- تغییرات شاخص پایداری اکسایشی در طی ۶۰ روز نگهداری در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد ۷۰
۴-۴-۷- تغییرات مقدار فنول در طی ۶۰ روز نگهداری در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد ۷۱
۴-۴-۸- تغییرات مقادیر کل ترکیبات قطبی در طی ۶۰ روز نگهداری در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد. ۷۲
فصل پنجم ۷۴
بحث و نتیجه گیری و پیشنهادات ۷۴
۵-۱- شاخص کیفی روغن اولیه ۷۴
۵-۲- اندازه گیری محتوای ترکیبات فنولیک ۷۵
۵-۳- ترکیبات توکوفرولی ۷۶
۵-۴- بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی با آزمون درصد مهار رادیکال آزاد DPPH 77
۵-۵- آزمونهای پایداری روغن کانولا در طی ۶۰ روز انبارمانی ۷۸
۵-۵-۱- عدد پراکسید. ۷۸
۵-۵-۲- تغییرات عدد اسیدی. ۷۹
۵-۵-۳- تغییرات عدد یدی. ۸۰
۵-۵-۴- تغییرات عدد کنژوگه. ۸۱
۵-۵-۵- تغییرات عدد کربونیل. ۸۱
۵-۵-۶- شاخص پایداری اکسایشی. ۸۲
۵-۵-۷- تغییرات ترکیبات فنولی. ۸۳
۵-۵-۸- مقادیر کل ترکیبات قطبی. ۸۳
نتیجه گیری کلی: ۸۴
پیشنهادات: ۸۷
منابع ۸۸
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول ۴-۱: میانگین مقدار فنول کل عصارهها با روش های مختلف عصاره گیری ۶۰
جدول ۴-۲: میانگین مقدار توکوفرول عصاره با روش های مختلف عصاره گیری ۶۱
جدول ۴-۳: میانگین درصد مهار رادیکال آزاد DPPH 62
جدول۴-۴: میانگین تغییرات عدد پراکسید در عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 طی زمان نگهداری ۶۴
جدول۴-۵: میانگین تغییرات عدد اسیدی در عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 طی زمان نگهداری ۶۵
جدول۴-۶: میانگین تغییرات عدد یدی در عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 طی زمان نگهداری ۶۶
جدول۴-۷: میانگین تغییرات عدد کنژوگه در عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 طی زمان نگهداری ۶۷
جدول۴-۸: میانگین تغییرات عدد کربونیل در عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 طی زمان نگهداری ۶۸
جدول۴-۹: میانگین تغییرات شاخص پایداری اکسایشی در عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 طی زمان نگهداری ۶۹
جدول۴-۱۰: میانگین تغییرات مقدار فنول در عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 طی زمان نگهداری ۷۰
جدول۴-۱۱: میانگین تغییرات ترکیبات قطبی در عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 طی زمان نگهداری ۷۲
جدول ۵-۱: ساختار اسید چرب روغن کانولای فاقد آنتی اکسیدان (صالحی و همکاران، ۱۳۹۳) ۷۳
جدول ۵-۲: خصوصیات شیمیایی روغن کانولای فاقد آنتی اکسیدان (صالحی و همکاران، ۱۳۹۳) ۷۴
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل ۳- ۱- دستگاه شیکر ۴۷
شکل۳-۲- منحنی استاندارد غلظت اسید گالیک در برابر میزان جذب خوانده شده درطول موج ٧۶۵ نانومتر ۴۹
شکل ۳-۳- منحنی کالیبراسیون میزان آلفا- توکوفرول در برابر میزان جذب خوانده شده در طول موج ۵۲۰ نانومتر ۵۱
شکل ۳-۴- دستگاه اسپکتروفتومتر ۵۳
شکل۳-۵- منحنی کالیبراسیون غلظت آهن ш در برابر جذب خوانده شده درطول موج ۵۰۰ نانومتر ۵۵
شکل ۴-۱: مقایسه میانگین مقدار ترکیبات فنولیک ۶۰
شکل ۴-۲: مقایسه میانگین مقدار ترکیبات توکوفرولی ۶۱
شکل ۴-۳: مقایسه میانگین درصد مهار رادیکال آزاد DPPH در غلظت ppm 200. 62
شکل ۴-۴: مقایسه میانگین تغییرات عدد پراکسید عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 در روغن کانولا طی زمان نگهداری ۶۳
شکل ۴-۵: مقایسه میانگین تغییرات عدد اسیدی عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 در روغن کانولا طی زمان نگهداری ۶۴
شکل ۴-۶: مقایسه میانگین تغییرات عدد یدی عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 در روغن کانولا طی زمان نگهداری ۶۵
شکل ۴-۷: مقایسه میانگین تغییرات عدد کنژوگه عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 در روغن کانولا طی زمان نگهداری ۶۷
شکل ۴-۸: مقایسه میانگین تغییرات عدد کربونیل عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 در روغن کانولا طی زمان نگهداری ۶۸
شکل ۴-۹: مقایسه میانگین شاخص پایداری اکسایشی عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 در روغن کانولا طی زمان نگهداری ۶۹
شکل ۴-۱۰: مقایسه میانگین تغییرات مقدار فنول عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 در روغن کانولا طی زمان نگهداری ۷۰
شکل ۴-۱۱: مقایسه میانگین تغییرات ترکیبات قطبی عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 در روغن کانولا طی زمان نگهداری ۷۱
چکیده
اکسیداسیون روغنها علاوه بر تغییر ویژگیهای روغنها، بر سلامت مصرف کنندگان تاثیر سوئی میگذارد. یکی از مهمترین روشها، جهت جلوگیری از اکسیداسیون، استفاده از آنتیاکسیدانها است. به دلیل اثرات مضر آنتیاکسیدانهای سنتزی، در سالهای اخیر توجه زیادی به آنتیاکسیدانهای طبیعی استخراج شده از گیاهان شده است. گیاهان منبع غنی از ترکیبات فنلی هستند که مهم ترین آنتی اکسیدان های طبیعی به شمار می آیند نیاز به آنتی اکسیدان های طبیعی در صنایع غذایی، آرایشی و دارویی باعث تحقیقات علمی گسترده ای در دهه های اخیر شده است. در این پژوهش اثر روش استخراج با سه نوع حلال (آب، اتانول و اتانول – آب ۵۰ درصد) بر خصوصیت آنتی اکسیدانی عصاره گیاه هلپه ارزیابی شد تا مناسبترین روش استخراج برای استفاده بهینه از این محصول جانبی، تعیین شود. در این روش استخراج با حلال، گیاه خورد شده با سه حلال فوق به نسبت (۱به ۱۰) مخلوط و در مدت زمان ۲۴ ساعت در دمای اتاق و بر روی شیکر با سرعت rpm 250 انجام شد. اندازه گیری فنل تام عصاره ها با بهره گرفتن از روش فولین سیوکالتیو و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ها با بهره گرفتن از روش حذف رادیکال های آزاد DPPH اندازه گیری گردید. در ادامه سه نوع عصاره بدست آمده را با غلظت ppm 200 جهت پایدارسازی روغن کانولا در طی انبارمانی به آن اضافه شد و با آنتی اکسیدان BHA و نمونه شاهد در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد در فواصل زمانی ۱۵ روزه و به مدت ۶۰ روز با ۸ شاخص پایداری اکسیداتیو از جمله OSI، عدد پراکسید، عدد کربنیل، عدد کونژوگه، ترکیبات فنولی، ترکیبات قطبی، اندیس اسیدی و اندیس یدی مقایسه گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که بیشترین میزان فنول (ppm 03/232/61) بدست آمده مربوط به عصارهی (اتانول- آب) میباشد که بر مبنای اسید گالیک بیان میشود همچنین بیشترین میزان توکوفرول (ppm 87/258/95)، مربوط به عصارهی (اتانول- آب) میباشد ولی مقدار آن از لحاظ آماری با سایر نمونه ها اختلاف معنی دار نداشت. همچنین بیشترین درصد مهار در آزمون حذف رادیکالهای آزاد (۹۵/۱±۴۹/۵۱) مربوط به عصاره هیدروالکلی (اتانول- آب) ماسراسیون در غلظت ppm 200 میباشد. همچنین در همه آزمونهای پایدارسازی روغن کانولا بجز آزمون اندیس یدی و ترکیبات فنولی، نمونه حاوی عصاره اتانول – آب عملکرد بهتری نسبت به سایر نمونه ها داشتند.
واژگان کلیدی: گیاه هلپه، ترکیبات فنول، توکوفرول، DPPH، پایداری اکسایشی، روغن کانولا.
فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱- مقدمه:
به دلیل وجود مقدار قابل توجهی از پیوندهای دوگانه در بسیاری از روغن ها، این مواد درمعرض اکسیداسیون و فساد قرار دارند. برخی از ترکیبات به وجود آمده در اثر اکسیداسیون برای سلامت انسان زیان آور می باشد . ترکیباتی مانند رادیکال های آزاد که این ترکیبات منجر به واکنش های نامطلوب شیمیایی و احتمالاً بیولوژیکی می شوند. با توسعه علم بیوشیمی نقش موثر رادیکال های آزاد در خیلی از بیماری ها مشخص شده است و نقش رادیکال های آزاد و اکسیژن فعال در بیماری هایی مثل تصلب شرایین، سرطان و پیری زودرسمورد توجه است. یکی از راه های مهم مقابله با اکسیداسیون روغنها استفاده از آنتی اکسیدانها می باشد. آنتی اکسیدان ها ترکیباتی هستند که با جذب رادیکال آزاد و در نتیجه ممانعت از اکسیداسیون، ازفساد، تغییر رنگ و یا تند شدن چربی ها جلوگیری می کنند.به خصوص آنتی اکسیدان هایی که بنیان حلقوی فنولی حاوی گروه OH را دارا می باشند، نقش مهمی در جلوگیری از اکسیداسیون چربی دارند. اما طبق پاره ای از بررسیهای انجام شده، استفاده از آنتی اکسیدانهای سنتزی ممکن است تحت شرایطی با خطرات سرطان زایی، جهش زایی و یا اثرات سوء دیگری برای انسان همراه باشد. استفاده از روغنها و چربیهای خوراکی به منظور پخت و آمادهسازی مواد غذایی به سرعت رو به افزایش استو مصرف زیاد روغنها و چربیها مستلزم حساسیت و کنترل بیشتر خواص کیفی آنها طی فرایندهای مربوطه و به تبع آن حفظ سلامت تغذیهای جامعه است (Kritchesky et al, 2010).
پایداری کم روغن های مایع در برابر عوامل فساد، همیشه به عنوان یک مشکل کیفی مطرح بوده و اکسایش عامل اصلی فساد چربی ها و روغن ها محسوب می شود. از طرف دیگر پایداری روغن ها به ترکیب اسیدهای چرب آنها به ویژه درصد اسید لینولنیک و اسید لینولئیک نیز بستگی دارد و تفاوت ساختاری اسیدهای چرب که از تفاوت در طول زنجیره، درجه غیر اشباعی و محل قرارگیری پیوندهای دوگانه وشکل فضایی ایزومرهای حاصل از آنها ناشی میگردد.ترکیبات حاصل از اکسیداسیون سبب تغییراتی در رنگ، بو، بافت و ویتامین های موجود ودر نهایت تغییر در کیفیت و کاهش ارزش تغذیه ای و نابودی ویتامین های A، D و E میگردند. رادیکال های آزاد حاصل از اکسیداسیون چربی ها، به بسیاری از مولکول های زیستی مانند لیپید ها، پروتئین ها حمله نموده و باعث آسیب آنها می شوند. شرایط اکسیداسیون از جمله دما، زمان و فشار اکسیژن نیز به تولید مواد فرار و ویژگی های حسی لیپیدهای اکسید شده تأثیر میگذارند.همانند واکنش های شیمیایی دیگر، سرعت اکسیداسیون چربی ها با افزایش دما تسریع می شود. زیرا دما باعث افزایش سرعت تولید رادیکال های آزاد شده ونیز باعث تجزیه هیدروپراکسیدها به رادیکال های فوق العاده فعال هیدروکسی می شود و در ضمن باعث کاهش زمان لازم برای طی شدن مرحله اکسیداسیون کند می گردد. در دماهای پایین، اکسیداسیون اسیدهای چرب بیشتر مربوط به واکنش های تولید هیدروپراکسیدها است که در این حالت ترکیبات غیر اشباع کاهش نمی یابند. اما در انجام اکسیداسیون در شرایط دمایی بالا، میزان زیادی از پیوند های دوگانه اشباع می شوند به همین دلیل پایداری روغن در دماهای بالا در برابر اکسیداسیون اهمیت زیادی دارد (محمدی وهمکاران،۱۳۸۶).
۱-۲- گیاه هلپه:
گیاه هلپه با نام علمی L. Teucrium polium گیاهی است علفی جزء گیاهان خوشبو و معطر می باشد گیاهی است پایا با قسمتهای چوبی شده در پایین و بسیار منشعب به ارتفاع cm40 برگهای کشیده و دندانه دار و تمام قسمتهای آن پوشیده از کرکهای بلند و سفید می باشد و بدین جهت نقره ای رنگ است. این گیاه معمولاً در نواحی بایر، سواحل سنگلاخی و ماسه زارهای نواحی مختلف اروپا، منطقه مدیترانه، شمال آفریقا و جنوب غربی آسیا منجمله ایران می روید. این گیاه در ایران در نواحی مختلف شمال، مغرب، جنوب و مرکز ایران، منطقه البرز و کوهستانهای نیمه خشک پراکندگی وسیعی دارد (تجدد و همکاران، ۱۳۹۲) و در نواحی کوهستانی البرز تا ارتفاعات m 1500 دیده می شود. برگ های این گیاه باریک، دراز و پوشیده از کرک های پنبه ای در هر دو سطح پهنک است. گل هایی به تفاوت رنگ های سفید، سفید مایل به زرد، یا زرد و حتی ارغوانی دارد. این حالت متغیر بودن نه تنها در رنگ گل بلکه در وضع ساقه گیاه که به صورت پرپشت و پرشاخه و یا به حالت خوابیده درمی آید نیز دیده می شود. زمان گل دادن آن به تناسب شرایط محیط زندگی بین خرداد و مرداد است. قسمت مورد استفاده ی گیاه سرشاخه های گلدار می باشد (زرگری ۱۳۹۰).
۱-۲-۱- ترکیبات گیاه هلپه:
گیاه هلپه که در طب سنتی ایران کلپوره نیز نامیده می شود، ۳۰۰ گونه از آن شناسایی شده است (دیف رخشی و همکاران ۱۳۸۹). اعضای این جنس غنی از مونوترپن ها، سسکوئیترپن ها، آلکالوئیدها، ساپونین، ترکیبات پلی فنولی، اسیدهاتی چرب، استرول و روغن های اسانسی (الماسری و همکاران، ۲۰۱۴)، گلیکوزیدهای فنیل پروپانوئیدی، گلیکوزیدهای ایریدوئید و فلاونوئیدها (دی مارنیو و همکاران، ۲۰۱۲) تانن، آلفا و بتاپنین، لوکوآنتوسیانین و اسانس های فرار هستند که بیش ترین مواد این اسانس ژرمارکرین D-B بتاکاریوفیلن، هرمون و کاریوفیلین اکساید است (تجدد و همکاران، ۱۳۹۲). این جنس غنی از دی ترپن ها با اسکلت دی ترپن های نوکلرودان است (الماسری و همکاران، ۲۰۱۴). ترکیبات منحصر به فرد عصاره هلپه شامل آپیژنین، روتین، دی متوکسی آپی ژنین ، ورباسکوزید، پلپوموزید می باشند (گولاس و همکاران، ۲۰۱۲).
۱-۲-۲- کاربرد گیاه:
بیش از ۲۲۰ دی ترپن از این جنس شناسایی شده که بسیاری از این متابولیت های زیست محیطی به عنوان antifeedant حشرات کاربرد دارند. همچنین در درمان تب، رماتیسم بیماری های انگلی، درمان عفونت های قارچی و آبسه به کار می روند (الماسری و همکاران، ۲۰۱۴). روغن فراری که از سرشاخه های گلدار گیاه به دست می آید دارای ماده مؤثر آنتاگونیستی کلسیم است که باعث بروز خاصیت ضد اسپاسم می شود (تجدد و همکاران، ۱۳۹۲). همچنین بررسی عسل ناحیه شمال غرب ایران نشان داد که عسل کلپوره در افزایش استحکام زخم و تسریع در التیام زخم مؤثر می باشد (انصاری و همکاران، ۱۳۸۸). این گیاه همچنین در درمان دردهای گوارشی، سرماخوردگی، درمان دردهای دوران بارداری، اختلالات کبدی، سقط جنین، چربی خون و دیابت کاربرد دارد (دیف رخش و همکاران، ۱۳۸۹).
-۲-۳- خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره:
مزایای درمانی عصاره T. polium معمولاً به توانایی شان در سرکوب و توقف فرایندهای اکسایشی نسبت داده می شود. به عنوان مثال در برخی مطالعات گزارش شد که عصاره الکلی T. polium می تواند هیدروژن پراکسید ناشی از پراکسیداسیون لیپیدی در سلول های قرمز خون را به صورت وابسته به غلظت سرکوب کند (خان احمدی و رضا زاده،۲۰۱۰).
۱-۳- دانه های روغنی:
دانه های روغنی مهم ترین محصولات حاوی روغن های نباتی هستند که در کشاورزی جایگاه خاص داشته و اراضی وسیعی در سر تا سر جهان به کشت این محصولات باارزش اختصاص دارد. ارزش و اهمیت
دانه های روغنی نه فقط به خاطر روغن موجود در آن ها، بلکه به دلیل ماده پروتئینی ارزشمندی است که پس از روغن کشی در تغذیه انسان و حیوان به مصرف می رسد. بازده روغن در هر یک از منابع گیاهی مختلف براساس واریته، ناحیه کشت شرایط آب و هوایی، شرایط کاشت و برداشت، حمل و نگهداری، روش های روغن کشی و . متفاوت است (مالک، ۱۳۸۷).
۱-۴- روغن کانولا:
۱-۴-۱- گیاه شناسی دانه روغنی کانولا:
کانولا علامت تجاری ثبت شده از مجمع کانولای کانادا برای دانه های اصلاح شده ژنتیکی، روغن و کنجاله به دست آمده از ارقام کلزای گونه های براسیکاناپوس و براسیکا کمپستریس از تیره چلیپاپیان یا شب بویان است. “rap” در “”rapeseed از نام لاتین “”rapum به معنای شلغم نشأت گرفته که در واقع شلغم، کلم، خردل و بسیاری از سبزیجات شناخته شده دیگر بستگی نزدیکی به ارقام کلزا / کانولا دارند. کلزا و کانولا می توانند در دمای پایین و رطوبت معقول رشد کنند و زنده بمانند، به طوری که در مناطقی که در آن دما برای ادامه ی حیات سویا و آفتابگردان مناسب نیست می توانند تولید شوند (شهیدی، ۱۹۹۰). روغن کلزا یکی از قدیمی ترین روغن های گیاهی شناخته شده است اما استفاده خوراکی آن به دلیل سطوح بالایی از اسید چرب اوروسیک (C22:1) و گلوکوزینولات محدود شده است. روغن با میزان بالای اسید چرب اوروسیک، به علت ایجاد ضایعات عضله قلب و دیگر مشکلات قلبی عروقی و حضور گلوکوزینولات در کنجاله به عنوان خوراک دام ارزش غذایی آن را کاهش می دهد (برین ۲۰۰۹). محصولات حاصل از
تجزیهی گلوکوزینولات شامل ایزوتیوسیانات و دیگر ترکیبات حاوی سولفور می باشد که با جذب ید توسط غده ی تیروئید تداخل ایجاد کرده و همچنین اختلالاتی در کبد ایجاد می کند و نیز سبب کاهش رشد و افزایش وزن در حیوانات می شود (گانستون، ۲۰۱۱).
